บ้านเสานัก
บ้านไม้สักโบราณอายุร่วม 100 กว่าปี ที่มีนามว่า “บ้านเสานัก” ภาษาเหนือ ที่แปลว่า “บ้านเสามาก” ซึ่ง หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ เป็นผู้ตั้งชื่อให้ เพราะว่าเป็นบ้านเรือนไม้สักที่มีเสาจำนวนมากถึง 116 ต้น และมีความน่าสนใจในการเข้าไปเที่ยวชมอย่างยิ่ง
ตามประวัติบ้านเสานักหลังนี้ สร้างขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ.2438 โดย หม่องจันโอง ชาวพม่า (ต้นตระกูล จันทรวิโรจน์) ลักษณะการก่อสร้างเป็นแบบศิลปะพม่าผสมล้านนาเป็นบ้านไม้สักทรงไทย หลังคาและโครงสร้างเป็นแบบล้านนา ส่วนพาไลย์ (ระเบียง) รอบบ้านแสดงความเป็นพม่า ประกอบด้วยเรือนขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นเรือนหมู่ มีเสาไม้สักรองรับน้ำหนักบ้านถึง 116 ต้น หน้าบ้านมีต้นสารภี อายุ 140 ปี แต่เดิมบ้านเสานักเป็นสถานที่ต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง และใช้เป็นสถานที่จัดขันโตกและงานพิธีมงคล
ลักษณะที่โดดเด่นของบ้านเสานัก จังหวัดลำปาง ทำให้อาจารย์จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าลาดกระบัง ได้มาศึกษาและถ่ายภาพบ้านเสานักเพื่อนำไปอ้างอิงเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมของทางล้านนา นอกจากนี้บ้านเสานักยังเป็นสถานที่ดูงานของนักศึกษาสถาปัตยกรรมจากสถาบันต่างๆ จนทำให้ชื่อเสียงของบ้านเสานักนั้นเป็นที่รู้จักในหมู่สถาปนิกและนักออกแบบอย่างแพร่หลาย
ปัจจุบันบ้านเสานัก จังหวัดลำปาง มีคุณพิมพ์จักร ชิวารักษ์ เป็นทายาทผู้ดูแลบ้านคนปัจจุบัน และเปิดบ้านเสานักเป็นพิพิธภัณฑ์ด้านศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดลำปาง ซึ่งภายในบ้านจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้โบราณ เช่น แหย่งช้างของเจ้าหลวงลำปาง หีบโบราณ เครื่องอัดกลีบผ้าม่วง กำปั่นเหล็ก เครื่องเขิน เครื่องเงิน ที่ผนังติดภาพเจ้าดารารัศมี และภาพของเจ้าของบ้านรุ่นแรก และภายนอกบริเวณใกล้เคียงกับตัวบ้านยังมีถุข้าว(ยุ้งข้าว)
บ้านเสานัก จังหวัดลำปาง ยังคงมีความสำคัญกับประชาชนทั่วไปในปัจจุบันเป็นสถานที่ที่มีลักษณะที่มีความโดดเด่น แสดงให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองในอดีตของนครลำปาง แสดงให้เห็นถึงสถาปัตยกรรมล้านนาที่มีความสวยงานในอดีตจนถึงปัจจุบัน และยังทำให้ประชาชนรุ่นหลังเกิดความสนใจในการศึกษาทางด้านสถาปัตยกรรมของทางล้านนา
ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก : https://www.museumthailand.com/
Manager online, แอ่วลำปาง ชมบ้านหลายเสาที่ “บ้านเสานัก”
http://www.manager.co.th/travel/
